Grzegorz Lato

---

Życiorys

Młodość

Grzegorz Lato przyszedł na świat 8 kwietnia 1950 roku. W swoim wczesnym dzieciństwie doświadczył tragedii, jaką była śmierć ojca, a w wieku nastoletnim także stracił matkę. Pomimo tych ciężkich doświadczeń, ukończył szkołę średnią, co było istotnym krokiem w jego edukacyjnej drodze oraz życiu osobistym.

Kariera piłkarska

Życie sportowe Grzegorza Lato rozpoczęło się w 1962 roku, gdy dołączył do juniorskich drużyn Stali Mielec. Niestety, w wieku 17 lat przeszedł poważną kontuzję, z której powstał dzięki pomocy lekarza o nazwisku Kazimierowicz, pochodzącego z Bielska. W 1969 roku podpisał profesjonalny kontrakt ze Stalą Mielec, a jego debiut w seniorskiej piłce miało miejsce jesienią tego samego roku w rozgrywkach II ligi, gdzie rozegrał 23 mecze, zdobywając 6 bramek. Dzięki dobrej formie, zdołał awansować z zespołem do najwyższej klasy rozgrywkowej.

9 sierpnia 1970 roku zadebiutował w ekstraklasie, w meczu z Wisłą Kraków, w którym jego drużyna zwyciężyła 5:2, a on sam zdobył swoje pierwsze dwa gole w tej lidze. W tym samym sezonie Stal Mielec osiągnęła znaczące wyniki, wygrywając swoją grupę B w Pucharze Intertoto, a w latach 1972-1973 zdobyła mistrzostwo kraju pod wodzą Károly’ego Konthy. Z 13 golami na koncie, Grzegorz Lato został królem strzelców, co pozwoliło drużynie na debiut w europejskich pucharach.

Sezon 1973/1974 zakończył się dla Stali Mielec na trzecim miejscu w lidze, a sam Lato został odznaczony tytułem „Piłkarza Roku” w plebiscycie katowickiego „Sportu”, uzyskując szóstą lokatę w zestawieniu „France Football” na najlepszego piłkarza Europy. W kolejnych latach klub osiągał wysokie lokaty, a Lato zdobywał tytuł króla strzelców po raz drugi, strzelając 19 goli w sezonie 1974/1975. Z pomocą Edmunda Zientary, w sezonie 1975/1976 zdobył mistrzostwo Polski oraz dotarł do finału Pucharu Polski.

W rozgrywkach europejskich 1976/1977 Stal Mielec miała za rywala hiszpański Real Madryt, z którym przegrała 1:3. W tym samym sezonie Lato zdobył plebiscyt na najlepszego sportowca południowo-wschodniej Polski. W sezonie 1977/1978 jego drużyna zajęła ósme miejsce w lidze, natomiast kolejny sezon zakończyli na trzeciej pozycji. Ostatni mecz w ekstraklasie zagrał 7 czerwca 1980 roku, remisując bezbramkowo z Górnikiem Zabrze. Na koncie miał 272 mecze w ekstraklasie oraz 111 zdobytych bramek.

Rok 1981 przyniósł nowy etap, gdy Lato związał się z belgijskim klubem KSC Lokeren, gdzie grał do 1982 roku, występując obok Włodzimierza Lubańskiego w 64 meczach ligowych, w których strzelił 12 goli. Następnie przeniósł się do Meksyku, gdzie grał w klubie Atlante FC, zdobywając Puchar Mistrzów CONCACAF w 1983 roku. Po zakończeniu sezonu 1983/1984, gdzie rozegrał 45 meczów i zdobył 16 bramek, zakończył profesjonalną karierę piłkarską. Od 1984 do 1991 roku grał w Polonii Hamilton w amatorskich rozgrywkach w Ontario.

Kariera reprezentacyjna

Pierwszym krokiem w reprezentacyjnej karierze Grzegorza Lato była gra w młodzieżowej kadrze Polski po dobrym występie w meczu ligowym, gdzie z Zagłębiem Sosnowiec zdobył dwa gole. Selekcjoner Kazimierz Górski zauważył jego talent i w 1971 roku powołał go do reprezentacji. W latach 1971-1984 Lato rozegrał 100 oficjalnych meczów oraz 4 nieoficjalne, zdobywając w sumie 45 goli. Debiutował 17 listopada 1971 w Hamburgu, w meczu eliminacyjnym do mistrzostw Europy 1972, gdzie reprezentacja Polski zremisowała z RFN 0:0. W 83. minucie został zmieniony przez Bronisława Bulę.

Jego ostatni występ w kadrze miał miejsce 17 kwietnia 1984 roku na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie, podczas przegranego 0:1 meczu towarzyskiego z Belgią. Lato stał się pierwszym polskim piłkarzem z setnym występem w reprezentacji. W 1972 roku znalazł się w składzie na igrzyska olimpijskie w Monachium, gdzie Polska zdobyła złoty medal po zwycięstwie w finale z Węgrami 2:1. Osobiście rozegrał tylko jeden mecz w tym turnieju, zmieniając w drugim meczu z Danią Joachima Marxa.

Na Mistrzostwa Świata w RFN w 1974 roku Lato jako podstawowy zawodnik przyczynił się do zdobycia 3. miejsca, a jego bramka w meczu z Brazylią (1:0) przyniosła mu miano króla strzelców z 7 zdobytymi golami. W 1976 roku rywalizował na igrzyskach olimpijskich w Montrealu, gdzie zdobył 3 bramki, w tym jedną w przegranym finale z NRD. Polska kadra zdobyła srebrny medal, co wywołało rozczarowanie w kraju i doprowadziło do dymisji trenera Kazimierza Górskiego.

W 1978 roku, pod wodzą Jacka Gmocha, zagrał na mundialu w Argentynie, gdzie Polska odpadła w drugiej rundzie. Rozegrał wszystkie 6 spotkań, zdobywając 2 gole. Grzegorz Lato w 1982 roku ponownie uczestniczył w Mistrzostwach Świata, które miały miejsce w Hiszpanii, gdzie Polska otrzymała brąz. Lato zagrał we wszystkich 7 meczach i zdobył jedną bramkę.

Kariera trenerska

Na początku lat 90. Grzegorz Lato wraz z rodziną osiedlił się w Toronto. W Kanadzie, współpracując z Tadeuszem Polakiem, trenował zespół Rackett Toronto. W 1996 roku ukończył Szkołę Trenerów Polskiego Związku Piłki Nożnej. Po zakończeniu czynnej kariery przeszedł do treningu, prowadząc różne kluby, jak North York Rockets w Kanadzie (1988-1990), Stal Mielec (1991-1993), Olimpię Poznań (1993-1995), Amicę Wronki (1995-1996), Stal Mielec (1996-1997), AO Kawala w Grecji (1997) oraz Widzew Łódź (1999).

Pozostała działalność

Grzegorz Lato z wykształcenia jest technikiem mechanicznym, absolwentem technikum mechanicznego, które ukończył w 1969 roku. 17 września 1999 roku został powołany na przewodniczącego Klubu Wybitnego Reprezentanta, organizacji powołanej przez Polski Związek Piłki Nożnej, gdzie pełnił swoją funkcję do 7 stycznia 2009 roku, kiedy to zastąpił go Władysław Żmuda.

W latach 2001-2005 zasiadał w Senacie z ramienia Sojuszu Lewicy Demokratycznej z okręgu rzeszowskiego, gdzie pracował w Komisji Emigracji, Komisji Polaków za Granicą oraz Komisji Nauki, Edukacji i Sportu. W 2005 roku należał do komitetu wyborczego Włodzimierza Cimoszewicza w wyborach prezydenckich. Chociaż bez sukcesu, próbował swoich sił w 2004 roku w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach parlamentarntych w 2005 i 2007 roku.

W latach 2006-2008 zasiadał w zarządzie klubu Stal Mielec. 30 października 2008 roku został wybrany na prezesa Polskiego Związku Piłki Nożnej, zdobywając 57 głosów. Miał dwóch kontrkandydatów: Zdzisław Kręcina i Zbigniew Boniek, którzy zdobyli odpowiednio 36 i 19 głosów. Kadencję zakończył 26 października 2012 roku, nie ubiegając się o reelekcję na to stanowisko.

Występy w reprezentacji

Statystyki

W tym rozdziale przedstawione są szczegółowe dane dotyczące występów Grzegorza Lato w reprezentacji narodowej. Artykuł obejmuje zarówno roczne występy, jak i strzelone gole w trakcie meczów.

Reprezentacja narodowa	Rok	Występy	Gole
Polska
	1971	2	0
	1972	1	0
	1973	6	3
	1974	14	11
	1975	10	8
	1976	10	5
	1977	12	5
	1978	13	5
	1979	10	3
	1980	11	4
	1981	3	0
	1982	7	1
	1984	1	0
Suma		100	45

Mecze w reprezentacji

W zestawieniu poniżej widnieje legendarny podział meczów Grzegorza Lato w reprezentacji, który obejmuje różnorodne rozgrywki. Zawiera on zarówno mecze towarzyskie, jak i eliminacyjne do Igrzysk Olimpijskich oraz Mistrzostw Europy i Świata.

Legenda:

• T – mecz towarzyski,
• eIO – eliminacje Igrzysk Olimpijskich,
• IO – Igrzyska Olimpijskie,
• eME – eliminacje Mistrzostw Europy,
• eMŚ – eliminacje Mistrzostw Świata,
• MŚ – Mistrzostwa Świata,
• U-21 – mecz przeciwko reprezentacji młodzieżowej.

Mecz	Data	Miejsce	Gospodarz	Gość	Wynik	Klucz	Gole
(nieof.)	10 listopada 1971	Gijón	Hiszpania	Polska	0:2	eIO	–
1	17 listopada 1971	Hamburg	RFN	Polska	0:0	eME	–
2	5 grudnia 1971	Izmir	Turcja	Polska	1:0	eME	–
(nieof.)	26 kwietnia 1972	Szczecin	Polska	Hiszpania	2:0	eIO	–
3	3 września 1972	Ratyzbona	Dania	Polska	1:1	IO	–
4	20 marca 1973	Łódź	Polska	USA	4:0	T	–
5	19 sierpnia 1973	Warna	Bułgaria	Polska	0:2	T	2
6	12 września 1973	Chorzów	Polska	Walia	3:0	eMŚ	1
7	10 października 1973	Rotterdam	Holandia	Polska	1:1	T	–
8	17 października 1973	Londyn	Anglia	Polska	1:1	eMŚ	–
9	21 października 1973	Dublin	Irlandia	Polska	1:0	T	–
10	17 kwietnia 1974	Liège	Belgia	Polska	1:1	T	–
11	15 maja 1974	Warszawa	Polska	Grecja	2:0	T	1
12	15 czerwca 1974	Stuttgart	Polska	Argentyna	3:2	MŚ	2
13	19 czerwca 1974	Monachium	Polska	Haiti	7:0	MŚ	2
14	23 czerwca 1974	Stuttgart	Polska	Włochy	2:1	MŚ	–
15	26 czerwca 1974	Stuttgart	Polska	Szwecja	1:0	MŚ	1
16	30 czerwca 1974	Frankfurt nad Menem	Polska	Jugosławia	2:1	MŚ	1
17	3 lipca 1974	Frankfurt nad Menem	RFN	Polska	1:0	MŚ	–
18	6 lipca 1974	Monachium	Polska	Brazylia	1:0	MŚ	1
19	1 września 1974	Helsinki	Finlandia	Polska	1:2	eME	1
20	4 września 1974	Warszawa	Polska	NRD	1:3	T	1
21	7 września 1974	Wrocław	Polska	Francja	0:2	T	–
22	9 października 1974	Poznań	Polska	Finlandia	3:0	eME	1
23	13 listopada 1974	Praga	Czechosłowacja	Polska	2:2	T	–
24	26 marca 1975	Poznań	Polska	USA	7:0	T	2
25	19 kwietnia 1975	Rzym	Włochy	Polska	0:0	eME	–
26	28 maja 1975	Halle	NRD	Polska	1:2	T	1
27	24 czerwca 1975	Seattle	USA	Polska	0:4	T	1
28	6 lipca 1975	Montreal	Kanada	Polska	1:8	T	3
29	9 lipca 1975	Toronto	Kanada	Polska	1:4	T	–
30	10 września 1975	Chorzów	Polska	Holandia	4:1	eME	1
31	8 października 1975	Łódź	Polska	Węgry	4:2	T	–
32	15 października 1975	Amsterdam	Holandia	Polska	3:0	eME	–
33	26 października 1975	Warszawa	Polska	Włochy	0:0	eME	–
34	24 marca 1976	Chorzów	Polska	Argentyna	1:2	T	–
35	24 kwietnia 1976	Lens	Francja	Polska	2:0	T	–
36	6 maja 1976	Ateny	Grecja	Polska	1:0	T	–
37	11 maja 1976	Bazylea	Szwajcaria	Polska	2:1	T	–
38	26 maja 1976	Poznań	Polska	Irlandia	0:2	T	–
(nieof.)	30 czerwca 1976	Chorzów	Polska	Brazylia	3:0	U-21	–
39	18 lipca 1976	Montreal	Polska	Kuba	0:0	IO	–
40	22 lipca 1976	Montreal	Polska	Iran	3:2	IO	–
41	25 lipca 1976	Montreal	Polska	Korea Płn.	5:0	IO	2
(nieof.)	27 lipca 1976	Montreal	Polska	Brazylia	2:0	IO	–
42	31 lipca 1976	Montreal	Polska	NRD	1:3	IO	1
43	16 października 1976	Porto	Portugalia	Polska	0:2	eMŚ	2
44	13 kwietnia 1977	Budapeszt	Węgry	Polska	2:1	T	–
45	24 kwietnia 1977	Dublin	Irlandia	Polska	0:0	T	–
46	1 maja 1977	Kopenhaga	Dania	Polska	1:2	eMŚ	–
47	15 maja 1977	Limassol	Cypr	Polska	1:3	eMŚ	1
48	29 maja 1977	Buenos Aires	Argentyna	Polska	3:1	T	1
49	10 czerwca 1977	Lima	Peru	Polska	1:3	T	–
50	12 czerwca 1977	La Paz	Boliwia	Polska	1:2	T	1
51	19 czerwca 1977	São Paulo	Brazylia	Polska	3:1	T	–
52	24 sierpnia 1977	Wiedeń	Austria	Polska	2:1	T	–
53	7 września 1977	Wołgograd	ZSRR	Polska	4:1	T	1
54	21 września 1977	Chorzów	Polska	Dania	4:1	eMŚ	1
55	29 października 1977	Chorzów	Polska	Portugalia	1:1	eMŚ	–
56	22 marca 1978	Luksemburg	Luksemburg	Polska	1:3	T	–
57	5 kwietnia 1978	Poznań	Polska	Grecja	5:2	T	1
58	12 kwietnia 1978	Łódź	Polska	Irlandia	3:0	T	–
59	26 kwietnia 1978	Warszawa	Polska	Bułgaria	1:0	T	1
60	1 czerwca 1978	Buenos Aires	Polska	RFN	0:0	MŚ	–
61	6 czerwca 1978	Rosario	Polska	Tunezja	1:0	MŚ	1
62	10 czerwca 1978	Rosario	Polska	Meksyk	3:1	MŚ	–
63	14 czerwca 1978	Rosario	Argentyna	Polska	2:0	MŚ	–
64	18 czerwca 1978	Mendoza	Polska	Peru	1:0	MŚ	–
65	21 czerwca 1978	Mendoza	Polska	Brazylia	1:3	MŚ	1
66	6 września 1978	Reykjavík	Islandia	Polska	0:2	eME	1
67	11 października 1978	Bukareszt	Rumunia	Polska	1:0	T	–
68	15 sierpnia 1978	Wrocław	Polska	Szwajcaria	2:0	eME	–
69	18 lutego 1979	Tunis	Tunezja	Polska	0:2	T	–
70	21 marca 1979	Algier	Algieria	Polska	0:1	T	1
71	4 kwietnia 1979	Chorzów	Polska	Węgry	1:1	T	1
72	18 kwietnia 1979	Lipsk	NRD	Polska	2:1	eME	–
73	2 maja 1979	Chorzów	Polska	Holandia	2:0	eME	–
74	29 sierpnia 1979	Warszawa	Polska	Rumunia	3:0	T	1
75	12 września 1979	Lozanna	Szwajcaria	Polska	0:2	eME	–
76	26 września 1979	Chorzów	Polska	NRD	1:1	eME	–
77	10 października 1979	Kraków	Polska	Islandia	2:0	eME	–
78	17 października 1979	Amsterdam	Holandia	Polska	1:1	eME	–
79	26 marca 1980	Budapeszt	Węgry	Polska	2:1	T	1
80	2 kwietnia 1980	Bruksela	Belgia	Polska	2:1	T	1
81	19 kwietnia 1980	Turyn	Włochy	Polska	2:2	T	–
82	26 kwietnia 1980	Borovo	Jugosławia	Polska	2:1	T	–
83	13 maja 1980	Frankfurt nad Menem	RFN	Polska	3:1	T	–
84	28 maja 1980	Poznań	Polska	Szkocja	1:0	T	–
85	22 czerwca 1980	Warszawa	Polska	Irak	3:0	T	1
86	29 czerwca 1980	São Paulo	Brazylia	Polska	1:1	T	1
87	3 lipca 1980	Santa Cruz	Polska	Boliwia	0:1	T	–
88	10 lipca 1980	Bogotá	Polska	Kolumbia	1:4	T	–
89	24 września 1980	Chorzów	Polska	Czechosłowacja	1:1	T	–
90	2 maja 1981	Chorzów	Polska	NRD	1:0	eMŚ	–
91	10 października 1981	Lipsk	NRD	Polska	2:3	eMŚ	–
92	18 listopada 1981	Łódź	Polska	Hiszpania	2:3	T	–
93	14 czerwca 1982	Vigo	Polska	Włochy	0:0	MŚ	–
94	19 czerwca 1982	A Coruña	Polska	Kamerun	0:0	MŚ	–
95	22 czerwca 1982	A Coruña	Polska	Peru	5:1	MŚ	1
96	28 czerwca 1982	Barcelona	Polska	Belgia	3:0	MŚ	–
97	4 lipca 1982	Barcelona	Polska	ZSRR	0:0	MŚ	–
98	8 lipca 1982	Barcelona	Polska	Włochy	0:2	MŚ	–
99	10 lipca 1982	Alicante	Polska	Francja	3:2	MŚ	–
100	17 kwietnia 1984	Warszawa	Polska	Belgia	0:1	T	–

Sukcesy

Grzegorz Lato to jedna z najjaśniejszych postaci w historii polskiego futbolu, który zdobył liczne wyróżnienia w trakcie swojej kariery. Jego sukcesy są dowodem na niezwykły talent i determinację. Jego osiągnięcia są na pewno godne podkreślenia.

• Stal Mielec – Mistrzostwo Polski: 1973, 1976,
• Wicemistrzostwo Polski: 1975,
• 3. miejsce mistrzostw Polski: 1974, 1979,
• Finał Pucharu Polski: 1976,
• Ćwierćfinał Pucharu UEFA: 1976,
• Wygrana grupa w Pucharze Intertoto: 1971,
• Trofeo Colombino: 1978.

W jego karierze klubowej, Lato również odniósł sukces z Atlante FC, zdobywając Puchar Mistrzów CONCACAF w 1983 roku.

• Reprezentacyjne dokonania: 3. miejsce na mistrzostwach świata: 1974, 1982,
• Złoty medal letnich igrzysk olimpijskich: 1972,
• Srebrny medal letnich igrzysk olimpijskich: 1976.

Indywidualne osiągnięcia Grzegorza Lato również zasługują na uwagę:

• Król strzelców I ligi: 1973, 1975,
• Król strzelców mistrzostw świata: 1974.

Rekordy ustanowione przez tego napastnika są znaczące: Najskuteczniejszy zawodnik w historii reprezentacji Polski w jednym roku kalendarzowym, gdzie zdobył 11 goli w 1974 roku.

Odznaczenia i wyróżnienia

Grzegorz Lato, jako wybitny piłkarz, zdobył wiele prestiżowych nagród i wyróżnień, które podkreślają jego osiągnięcia oraz wkład w polski sport.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1982),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1974),
• Złoty Krzyż Zasługi (1972),
• Złoty Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe,
• Srebrny Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe,
• Brązowy Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe,
• Odznaka „Zasłużony Mistrz Sportu”,
• Wpis do „Księgi zasłużonych dla województwa rzeszowskiego” (1976),
• Złota Odznaka PZPN (1972),
• „Jedenastka 50-lecia PRL”,
• 6. miejsce w plebiscycie „France Football” (1974),
• Piłkarz Roku w plebiscycie katowickiego „Sportu” (1974),
• Piłkarz Roku w plebiscycie „Piłki Nożnej” (1977, 1981),
• 1. miejsce w plebiscycie dziennika „Nowiny Rzeszowskie” na najlepszego sportowca Rzeszowszczyzny (trzy razy),
• Tytuł honorowego obywatela Mielca (2019),
• Prawy napastnik w jedenastce stulecia PZPN (2019).

Filmografia

Filmografia Grzegorza Lato przedstawia szereg interesujących projektów, w których brał udział w trakcie swojej kariery. Poniżej znajduje się lista jego występów:

• 1976: Jeden z dwudziestu dwóch – film dokumentalny,
• 2000: Skarb sekretarza – on sam,
• 2001: Świat według Kiepskich – on sam,
• 2002: Jest sprawa… – on sam.

---

Oceń: Grzegorz Lato

---